قصه قوم صالحقصه قوم صالح علیه السلام، سرگذشت قرآنی قوم صالح پیامبر علیه‌السّلام و عاقبت شوم آن‌ها را می‌گویند. ۱ - معرفیقرآن کریم از قوم صالح علیه‌السّلام با عنوان « ثمود » و « اصحاب الحجر » یاد کرده است. ثمود یکی از قبایل عرب ماقبل تاریخ بود که در محلی به نام « وادی القری » بین حجاز و شام سکونت داشتند. آن‌ها از اقوام وحشی عرب و مطیع دولت آشور بودند و نام قبیله آنان در کتیبه سارگن دوم پادشاه آشور که ۷۱۵ سال پیش از میلاد می‌زیسته، مذکور است. « حجر » نیز نام شهری است که در مسیر کاروان مدینه و شام قرار داشته و یکی از شهرهای تجاری عربستان بوده و تا جایی اهمیت داشته که بطلمیوس از آن به عنوان شهری تجاری نام برده است. وجوه دیگری نیز برای وجه تسمیه «اصحاب الحجر» به این نام، ذکر شده است. ۲ - در قرآنقرآن داستان قوم صالح علیه‌السّلام را به اختصار بیان کرده است. از مجموع آیات قرآن برمی آید آن‌ها مردمانی متمدن بودند و برای سکونت خود قصرها می‌ساختند و از کوه‌ها با مهارت خاصی خانه می‌تراشیدند و -بنا بر روایات- عمرهای طولانی و آسایش تام و تمامی داشتند و نیز مردمانی مغرور و بت پرست بودند. حضرت صالح علیه‌السّلام آن‌ها را به خداپرستی و ترک بت پرستی دعوت کرد؛ اما آن‌ها گردن کشی کرده، از وی خواستند اگر واقعا اعمالشان سزاوار عذاب است نشان و آیتی را به آن‌ها بنمایاند. حضرت صالح علیه‌السّلام به گونه‌ای اعجازآمیز شتری را ظاهر کرد و فرمود: «ای مردم! این شتر خدا است که شما را در آن نشانه و معجزه‌ای است؛ او را به حال خود رها کنید تا در زمین خدا بچرد و گیاه و علف بخورد و آسیبی به او نرسانید که عذاب زودرس شما را فراخواهد گرفت»؛ اما قومش علی رغم هشدارهای وی، آن شتر را پی کردند و کشتند، و از این بالاتر، تصمیم گرفتند حضرت صالح علیه‌السّلام و خاندانش را شبانه بکشند. آن بزرگوار به آن‌ها هشدار داد یا تا سه روز دیگر توبه کنند یا منتظر عذاب الهی باشند؛ اما طغیانگری آنان مانع توبه آن‌ها شد و سرانجام صاعقه آسمانی فرود آمد و آنان را نابود کرد؛ مگر صالح علیه‌السّلام و گروه معدودی که به وی ایمان آورده بودند. [۳]
دراسات تاریخیة من القرآن الکریم، ج۱، ص(۲۶۵-۲۸۸).
[۴]
خزائلی، محمد، ۱۲۹۲-۱۳۵۳، اعلام القرآن، ص۲۹۱.
[۵]
خزائلی، محمد، ۱۲۹۲-۱۳۵۳، اعلام القرآن، ص۲۶۷.
[۶]
رسولی، هاشم، ۱۳۱۱ -، قصص قرآن، ج۱، ص۸۴.
[۷]
قرشی بنابی، علی اکبر، ۱۳۰۷ -، قاموس قرآن، ج۱، ص۳۱۷.
[۸]
قرشی بنابی، علی اکبر، ۱۳۰۷ -، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۰۹.
۳ - عناوین مرتبطقصه حضرت صالح علیه‌السّلام . ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «قصه قوم صالح علیه السلام». |